Psalmen zijn de ademtochten van de bijbel. Psalmen zijn een bron van inspiratie, op ieder moment van de dag of op scharniermomenten in iemands leven. Psalmen zijn ruw, boos, lieflijk, verdrietig, loffelijk. Het zoekende hart smacht naar God doorheen de favoriete psalmen. Ze hebben veel zeggingskracht over de relatie tussen ons en de Eeuwige. Dat bleek opnieuw toen het Nederlands Dagblad eerder dit jaar een enquete hield. “Meteen op de eerste dag dat de enquête online stond, liep het storm. Uiteindelijk vulden meer dan vijfhonderd mensen de vragenlijst in.”
Iedereen heeft zijn favoriete psalm. De reageerders bij het ND zingen psalm 42 (‘Zoals een hinde smacht naar stromend water, zo smacht mijn ziel naar U, o God’) het graagst en lezen psalm 121 (‘Ik sla mijn ogen op naar de bergen, van waar komt mijn hulp?’) het meest. Psalmen worden gelezen, gebeden en vooral gezongen.
Daar is nu een nieuwe dimensie aan toegevoegd. In de nieuwste uitgave ‘Psalmen met 21 gebedsmomenten’ dat pas is verschenen – uitgegeven door het Nederlands/Vlaams Bijbelgenootschap – kent een aanvullende ignatiaanse gebedsretraite.
De nieuwe uitgave bevat, uiteraard, alle 150 psalmen uit de NBV21-vertaling. De uitvoering kent een fraai stofomslag (subtiel lees je de eerste twee coupletten uit psalm 23 in de omslag) en is mooi ingebonden. Het is echt een uitgave dat je graag wegschenkt of prominent op je leestafel legt. Erg mooi.
Maar toch ook: je kunt het boek niet goed open leggen (wat je met de nieuwe NBV21 wel kan). Bladzijden moet je met je hand, je arm open houden of er je mobieltje opleggen om te voorkomen dat het hele boekwerk niet dichtklapt. Zeker voor een persoonlijke psalmenretraite vind ik dat niet fijn.
(Vind je dat zelf ook een nadeel, dan is er de podcastserie via biddenonderweg.org, bestaande uit 21 afleveringen van pakweg tien minuten, gelardeerd met meditatieve harpmuziek (denk aan koning-harpspeler David) om geen stiltes te laten vallen in de podcast).
Daarover sprekend. Het ignatiaans gebedstraject is van de Vlaams-Amsterdamse jezuiet Nikolaas Sintobin. Psalmen zijn zeer geschikt voor ignatiaans gebed. Die spiritualiteit volgt immers het bekende ‘in alle dingen God liefhebben en dienen’.
Sintobin koos 21 psalmen uit, die je zonder begeleiding en in de geest van de Geestelijke Oefeningen van de stichter Ignatius, kunt overwegen aan de hand van drie gebedspunten. Die gebedspunten zijn open vragen met ieder mogelijk antwoord. Jij beantwoordt die vragen anders dan ik, en dat is goed. Het zijn geen meerkeuzevragen met 1 goed antwoord. De vragen zijn bedoeld, zo schrijft Sintobin in de inleiding, als opstapje om de psalmen in je eigen levensverhaal te laten weerklinken.
Beluister ook de special Bidden met Psalmen van de podcast Bijbelbekentenissen.
Hierin licht Nikolaas Sintobin het gebedstraject toe.
Deze bespreking van de uitgave ‘Psalmen met 21 gebedsmomenten’ heb ik niet in één ruk geschreven, net zo min als ik in één ruk de psalmenretraite heb gevolgd. Met 21 overwegingen kun je – zo bedacht ik mij – in drie weken iedere dag een psalm met begeleidende vragen tot je laten komen. Door te luisteren naar de psalmen, vanuit het hart; anders dan bijbelanalyse vanuit het hoofd. Waarom er 21 zijn gekozen kan ik niet duiden. Mogelijk een marketingtechnische verwijzing naar de NBV21.
De psalmenretraite heeft enkele delen: na de voorbereiding (5 psalmen) volgt het kwaad (deel 1 met 4 psalmen), de navolging van Jezus (deel 2 met 5 psalmen), Jezus navolgen als er lijden is (deel 3 met 3 psalmen) en de volheid van leven (deel 4 met 4 psalmen). De indeling in vijven verwijst mogelijk naar de Geestelijke Oefeningen, die ook vijf oefeningen kent.
Iedere gebedsmoment heeft een onderwerp, zoals vertrouwen, verlangen, menswording of weerstand, en in de lijn van de retraite een duidelijke opbouw, culminerend in psalm 145 (‘Goed is de Heer voor alles en allen, Hij ontfermt zich over heel zijn schepping’): God in alles liefhebben en dienen. Met de slotvraag aan jou:
Ignatius geloofde dat je God in alles kunt liefhebben en dienen. Hoe kan jou dit inspireren?
Of de retraite, of de podcastserie daarin slaagt? Probeer het voor jezelf uit en neem je tijd ervoor. Zoals de Geestelijke Oefeningen geen lees- maar een doeboek is, zo is dat nu ook met deze psalmenbundel zo.
Psalmen met 21 gebedsmomenten. Haarlem/Antwerpen: Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap/Nikolaas Sintobin, 2022, ISBN 9789089124180, 188 blz., € 22,50. Te bestellen via de website van de NBV (foto: NBV)
.