De Bethelkapel in Den Haag is na 97 dagen gestopt met de continue kerkdienst waarmee de uitzetting van het uitgeprocedeerde Armeense gezin Tamrazyan is voorkomen. Dit is besloten na het akkoord over het kinderpardon. Hoe werd het kerkasiel op social media besproken?
Om een globale, voorlopige indruk te krijgen heb ik gebruik gemaakt van Coosto Open en Twitter Search. Deze twee tools kun je goed gebruiken om het sentiment te zien over het unieke en opmerkelijke initiatief. Met het gratis Coosto Open kun je tot 1 maand terugkijken. Met Twitter search kun je veel verder terug zoeken.
In het kort: Kerkasiel Den Haag
Het Armeense gezin Tamrazyan woont al negen jaar in Nederland. Hoewel verschillende rechters in hun asielzaak een voor hen positief oordeel gaven, besloot de Raad van State uiteindelijk dat het gezin uitgezet moest worden. Een beroep op het Kinderpardon, een regeling bedoeld voor asielkinderen die al langer dan vijf jaar in ons land verblijven, werd afgewezen. Niet verrassend, want bijna elk in Nederland geworteld kind loopt stuk op het Kinderpardon. Na enkele jaren laat de praktijk zien dat met deze regeling maar in minder dan 10% van de gevallen het kinderpardon wordt toegewezen.
De Protestantse Kerk Den Haag volgt de Gereformeerde Kerk Vrijgemaakt in Katwijk op met het bieden van kerkasiel aan het gezin Tamrazyan. Een voortdurende kerkdienst moet de familie rust bieden. Doel is, volgens kerkenraadsvoorzitter Theo Hettema tijd en ruimte te creëren voor dialoog met de overheid over een dilemma waar volgens Hettema geen kerk voor geplaatst zou moeten worden: kiezen tussen respect voor de overheid en het beschermen van de rechten van een kind.
Sinds de start op 26 oktober 2018 bezochten zo’n 11.500 kerkgangers de dienst en gaven ruim 870 voorgangers zich op om 1 of meerdere uren de kerkdienst te leiden, 24 uur per dag. Na 97 dagen ‘gebed zonder einde’ kwam het politieke antwoord uit Den Haag over de regeling van het kinderpardon:
- De groep kinderen wordt opnieuw beoordeeld. De verwachting is dat 90 procent van die groep mag blijven.
- Het hoofd van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) krijgt voortaan de discretionaire bevoegdheid in plaats van staatssecretaris Harbers.
- De IND krijgt extra geld voor snellere asielprocedures.
- De vrijwillige overname van vluchtelingen uit oorlogsgebieden gaat van 750 terug naar 500.
Kinderpardon
De algemene term ‘kinderpardon’ genereerde tussen 2 januari 2019 en 31 januari 2019 maar liefst 52.467 berichten. Daarvan was 15% positief (8.103 berichten) en 17% negatief (8.977 berichten). De meeste berichten werden gedeeld via Twitter (48.258) en Google Nieuws (3.772). Op LinkedIn en Google Plus leefde het kinderpardon niet: respectievelijk 2 en 3 berichten registreerde Coosto Open. en Facebook en Instagram dan? Die gegevens vind je in de betaalde versie van Coosto en daar heb ik geen toegang toe.
De activiteit nam sterk toe na 18 januari. Toen zwelde de geruchten aan van de ‘ommekeer’ van het CDA over het kinderpardon en een crisissfeer rond het kabinet. Dat gebeurde op 20 januari. Uiteraard werd de meeste berichten gedeeld op 30 januari, toen het politieke akkoord bekend werd. Het is dan ook te zien dat de voor- en tegenstanders zich meer roeren. Opmerkelijk vind ik dat voor 18 januari er amper over ‘kinderpardon’ online werd geconverseerd.
(tekst gaat verder onder de afbeelding)
Kerkasiel in de Haagse Bethelkapel aan de Thomas Schwenkestraat
(foto: Protestantse Gemeente Den Haag)
Kerkasiel Den Haag/Kerkasiel
Hoezeer de primaire zorg van de Bethelkapel de Armeense familie Tamrazyan betreft, wordt er op meerdere schaakborden gespeeld, met op de achtergrond de dialoog met de politiek. Vanzelfsprekend ‘hoor’ je niets over stille diplomatie. Maar wat gebeurde er online?
Aantallen
Met Coosto Open kun je aantallen zien tot 1 maand terug (in de vrij toegankelijke versie):
| aantal berichten | positief (aantallen) | positief (%) | negatief (aantallen) | |
| #kerkasiel | 3.657 | 1133 | 31% | 105 |
| #kerkasieldenhaag / kerkasiel den haag | 159 | 5 | 3% | 5 |
| #kerkasielbethel | 7.035 | 2.545 | 36% | 269 |
| #kinderpardon | 52.563 | 8.115 | 15% | 9.004 |
En welke (social media) kanalen werden (voornamelijk) gebruikt?
Websites
Eerst een traditioneel online kanaal. De kerk koos ervoor haar eigen website te gebruiken. Daarop werd een landingspagina gemaakt met persberichten, achtergronden en een wekelijkse blog.
Daarnaast ontstond een (onafhankelijk van de organisatie werkende) website ‘Kerkasiel Bethel. Op deze site, gehost bij Versio/AXC, verschenen tussen 26 oktober en 15 november 2019 enkele blogs en filmpjes. De afzender is mij onbekend (meld je gerust), en het ‘contactadres’ in Amerika (‘Mission Boulevard’) kan alleen als een grap worden beschouwd. Daarnaast is er de website kerkasiel.info, waarvan de domeinnaamhouder(s) zich ook niet bekend heeft gemaakt in de whois-informatie. Op deze website, snel uit de grond getrokken met een standaard WordPress-thema zijn 4 nieuwsbrieven gepubliceerd tussen 26 oktober 2018 en 21 januari 2019.
Het is jammer dat er geen synergie tussen de drie websites is ontstaan. Wat zou de reden zijn dat dit niet is gelukt, vraag je je af.
Uit Coosto Open blijkt dat Twitter het platform is met de meeste conversatie over het kerkasiel. Meer dan 48.000 berichten gingen deze maand over het kinderpardon, 3.443 over kerkasiel (excl. ‘kerkasiel den haag’ (389 berichten) en ‘kerkasiel bethel’ (288 berichten deze maand).
De organisatie gebruikte geen campagne-handle op Twitter. Berichten werden gedeeld via de Twitter-accounts @DiaconieDenHaag, @StekDenHaag en persoonlijke accounts, zoals van coördinator van het kerkasiel @Derk_Stegeman en voorzitter van de algemene kerkenraad Theo Hettema @tlhettema. Zij promootten de hashtag #kerkasielBethel.
De handle @kerkasiel werd geclaimd op 26 oktober, de avond voor de start van het asiel, mogelijk geïnitieerd door Edgar Neo (@neodebono). En dat gok ik zo.
Voor wie dat leuk vindt, heb ik alle tweets tussen 26 oktober 2018 en 31 januari 2019 beschikbaar:
- Download alle tweets met hashtag #kerkasielbethel (PDF)
- Download alle tweets met hashtag #kerkasiel (PDF)
Ook op Facebook werden berichten via de bestaande kanalen van de diaconie/Stek (1.124 likes, 1.164 volgers) en buurt- en kerkhuis Bethel Den Haag (588 likes; 550 volgers) gedeeld. Ook hier geen campagne-account voor het Haagse initiatief. Maar iemand startte de Facebookpagina ‘Kerkasiel‘ vanuit ‘een religieuze organisatie in Amsterdam’. Deze facebook-pagina (1.267 likes, 1.288 volgers) – verwijst naar de eerdergenoemde website kerkasiel.info. Door de treffende en herkenbare naam kon de pagina de meeste likes en volgers krijgen.
Waarom de pagina anoniem blijft terwijl het sympathiek tegenover het kerkasiel staat, is opmerkelijk. Dit is echter niet de plek om over de motieven daarvan te speculeren.
De starters achter Kerkasiel.info waren als enige met een eigen account op Instagram actief (55 volgers, 9 volgers). Nu ja, actief. Er zijn slechts 4 berichten vanaf dit account gepubliceerd. De hashtags #kerkasiel kent 60 Instagram-berichten, #kerkasielbethel 120 posts en #kerkasielbethelzie 1 post, niets meer dan een proefhashtagje.
Andere kanalen, zoals YouTube, Vimeo, Whatsapp heb ik, of kon ik, niet analyseren.
Hoe sprak de publieke opinie over het kerkasiel?
Twee hashtags voeren de boventoon: #kerkasielbethel en #kerkasiel. Iedereen kan iedere hashtag gebruiken, maar de eerste is vooral vanuit de diaconale organisatie ‘gepusht’, en het tweede van sympathisanten uit het hele land. Daarvoor zijn de volgende grafieken interessant, gegenereerd vanuit Coosto Open:
Hier zie je dat #kerkasielbethel langer leeft dan #kinderpardon. Er is een gelijkmatige verdeling die een sterk positief sentiment heeft. Ook hier zijn 2 uitschieters, namelijk de eerdergenoemde ‘draai’ van het CDA en het nieuws over het politieke akkoord. Het meer algemene #kerkasiel kent wat meer bochten en curven:
Bethelkerk versus Bethelkapel
In de media werd Bethelkerk en Bethelkapel nog al eens met elkaar verward. De Bethelkerk bevindt zich in Scheveningen. De Bethelkapel waar het gezin Tamrayzan verbleef, ligt een stukje zuidelijker, in het stadsdeel Segbroek en de zogenaamde Uitvindersbuurt. Op sociale media vergissen mensen zich alleen bij de twee belangrijkste nieuwsitems. Mogelijk zie je dan dat ‘niet-ingewijden’ zich meer roeren:
Erg opmerkelijk vind ik de negatieve stemming rond 14 januari op #bethelkapel:
Tot slot
Er is veel, zo niet zeer veel, geconverseerd over het initiatief van de Protestantse Gemeente in Den Haag rondom het kerkasiel. Wie de tweets bekijkt, ziet een enorme emotionele, politieke, theologische en sociale betrokkenheid met het onderwerp van het kinderpardon, het initiatief en het Armeense gezin Tamrazyan. Hierboven heb je een korte analyse gezien. De analyse kan aan verdieping winnen aan de hand van tools waarmee datasets kunnen worden geharvest en daarmee kwalitatief en kwantitatief onderzoek worden gedaan. Ik wilde voor nu een kort overzicht geven.