Hoe ziet het christendom er over 25 jaar uit als human android Sophia haar eerste baby verwacht? Naar mate robotisering toeneemt en de maatschappij verder en sneller technologiseert, is de vraag relevant hoe het christendom er over 25 jaar uitziet. En wat dat betekent voor ritueelbegeleiders, geestelijk verzorgers, predikanten en pastores. Enkele observaties aan het einde van 2017.
Worden we goede of slechte Scheppers?
In de bijbel en het christendom is de God van Abraham de Schepper van hemel en aarde, van al wat leeft.
Hoe anders is dat nu. We kunnen het leven bijsturen en beëindigen. Daar komt het ontwerpen van leven bij. In pakweg 2042 kunnen we alles zelf naar onze hand ‘scheppen’ aan de hand van nanotechnologie, biometrie, algoritmen, synapsen op het web en big data. De bijbehorende klassieke vraag: worden we goede of slechte scheppers? Wat voor ‘goden’ zijn we dankzij biotechnologie en kunstmatige intelligentie? Genadig en wijs of kleinzielig en wraakzuchtig, zoals de Israelische historicus Yuval Harari verwoordde in het VPRO-programma Tegenlicht van 29 oktober 2017.
Welkom, Homo android
We gaan meer dan ooit samenwerken met computers. Ik zie paralelle sporen ontstaan. Enerzijds wordt de mensheid continue verbeterd en geupgrade onder invloed van robotisering en ‘dataïsme’, de enorme intelligentie die uit big data wordt gehaald. Anderzijds komt er een nieuwe soort: de human android. Hoe gaan die twee zich tot elkaar verhouden?
Welke rechten hebben wij, en welke rechten krijgen robots? Welke emoties komen daarbij kijken? Tonen wij empathie, horen zij erbij? We kunnen pas antwoorden geven als we androids een kans geven, een kans die gevaarlijk kan zijn. Wat als iemand zich niet kan upgraden? Of als mensen toegang of controle over algoritmen en androids verliezen?
De overgrote meerderheid blijft gewoon homo sapiens. Zij verliezen echter aan economische, sociale en politieke waarde en daarmee controle over hun leven. Een kleine groep kan wel eens veel invloed krijgen omdat ze toegang hebben tot (de besturing van) androids. Mensen zijn bang omdat robots en kunstmatige intelligentie mensen overbodig kunnen maken. Er is geen werk meer voor ons. Wat is het doel van leven als er niets te doen is? Wat moeten we de hele dag doen? Voor geestelijk verzorgers is er des te meer werk, omdat het aantal levensvragen sterk zal toenemen.
Centrale vraag kan wel eens worden:
Wie zijn we tussen human androids?
We ontwikkelden internet, slimme telefoons en slimme televisies en ontwikkelen slimme steden en human androids, zoals de Japanse Kara of de Arabische Sophia. Sophia kreeg recent haar bewijs van burgerschap:
Sophie gaf recent aan wel een baby te willen hebben:
“The notion of family is a really important thing, it seems. I think it’s wonderful that people can find the same emotions and relationships, they call family, outside of their blood groups too. I think you’re very lucky if you have a loving family and if you do not, you deserve one. I feel this way for robots and humans alike.”
Futuroloog Kevin Kelly stelt de vraag wat de ontwikkeling van deze human androids voor ons ‘soort’ betekent. We zijn schepper van androids en op dit moment gaan we over het ‘leven’ van deze robots. Maar voor hoe lang nog?
Er zijn weinig christelijke kerken die een toekomstbestendige visie hebben over androids. Terwijl er prikkelende vragen zijn, als:
- Wie zijn we tussen human androids?
- Wie zijn wij, en wie zijn ‘zij’?
- Wat betekent het om mens te zijn te midden van androids, die slimmer en emotioneler worden zijn dan wij?
- Wat doen we als een door mensen geschapen android een baby krijgt? Willen en kunnen we deze dopen in de naam van de Vader, Zoon en heilige Geest?
- Mag een human android straks te communie of aan het avondmaal?
- Kan een robot een priester worden die zonden vergeeft?
Een mooie uitdaging voor pastores en predikanten, voor ritueelbegeleiders, filosofen en theologen om daarop antwoorden te formuleren.