Wie ‘big brother’ is weten we niet precies, maar hij volgt ons 24 uur per dag. Wat we te zien krijgen op websites en op sociale media wordt sterk beïnvloed door alle gegevens die opgeslagen zijn (‘big data’) en rekenkundige formules. Grote Broer is alom tegenwoordig. Dat vraagt om meer mediawijsheid als we online actief zijn.
Ik beschouw Mark Zuckerberg, de directeur van Facebook, niet als mijn grote broer. Ik besef dat hij heel veel gratis weggeeft. Ik sta dankzij ‘zijn’ Facebook heel makkelijk in contact met veel mensen. Ik volg hoe het met ze gaat. Ik leg makkelijk contact en voer gesprekken. Ik verstuur uitnodigingen om elkaar te ontmoeten. Facebook geeft mij daardoor vriendschappen, nieuwe inzichten en nieuws waar ik niet eerder van hoorde.
Toch is Zuckerberg niet mijn suikeroom. Daarvoor vind ik hem te commercieel met 10 miljard omzet per kwartaal.
Mark weet je rekeningnummer
Als ik gebruik maak van Facebook moet ik hun spelregels volgen. Zoals velen had ik die niet doorgelezen toen ik 10 jaar geleden ‘op’ Facebook ging. Lees je wel de voorwaarden door, dan blijkt dat je Facebook toestaat veel gegevens van je te verzamelen. Waar je je wanneer bevindt, je profiel, de inhoud die je deelt, hoe vaak en met wie je contact opneemt, hoe vaak je op Facebook komt, op wie je reageert, met wie je het meeste communiceert. Facebook verzamelt de gegevens van je contacten, zoals namen, telefoonnummers en e-mailadressen. Als je betalingen doet via je Facebook-account, dan weet suikeroom Mark je creditcardgegevens, je bankrekeningnummer, met wie je zaken doet en welke uitgaven je hebt. En als je elders gaat internetten, dan verzamelt Facebook gegevens over de websites die je bezoekt en de programma’s die je daarvoor gebruikt.
Hoe is het met je goede voornemens?
Zo gaat het door, en niet alleen bij Facebook. Het hemd wordt van je lijf gevraagd. Neem nu de bonuskaart van een grote kruidenier. Deze mail kreeg ik laatst:
Hoe is het met je goede voornemens? Wil je gezonder gaan eten? Meer sporten? Meer genieten? Heeft u vragen over gerechten? Biologische producten? Bonusaanbiedingen? Vraag het één van onze medewerkers!
Hij kwam van een vestiging waar ik slechts eenmaal was geweest. Ik had er met mijn bonuskaart betaald.
Hoe ga je daar nu mee om? Een sleutelwoord van de Raad van Cultuur, al uit 2005, is media-empowerment of mediawijsheid. Je bent mediawijs als je voldoende begrijpt hoe media worden gemaakt, hoe ze de wereld inkleuren, welke doelen je ermee kunt bereiken en wat daartegenover staat.
Als mediacoach train ik mensen in mediabewustzijn en in het recht ‘om vergeten’ te worden, om je digitale sporen uit te laten wissen.
Een voorbeeld hiervan is online privacy. Vanaf mei 2018 zijn hier nieuwe Europese richtlijnen voor. Organisaties, ook kerken, zullen duidelijk moeten maken waarom en hoe gegevens worden verzameld, hoe lang ze worden bewaard en welke veiligheidsmaatregelen worden genomen, tegen datalekken bijvoorbeeld.
Voor jezelf betekent het: waakzaam zijn wat je doet op sociale media. Gebruik ze mediawijs. Het zijn prachtige diensten, maar wis geregeld je sporen uit. Daar waar je (gratis) gebruik maakt van online diensten, ben jij het product! Maak daarom niemand wijzer dan je zelf bent.
Tips: Wat kun je doen om jouw gegevens te beschermen?
- Bedenk vooraf welke gegevens je online plaatst.
- Scherm je profiel af voor het publiek.
- Controleer maandelijks de privacyinstellingen van sociale media.
- Log uit als je stopt.
- Wis wekelijks de geschiedenis van je browser (het programma waarmee je websites bezoekt).
- Pas op voor ‘phishing’ berichten: die lijken echt maar zijn het niet. Lees dus goed voordat je ergens op klikt.
- Voorkom identiteitsfraude: geef niet zomaar je geboortedatum en BSN door. Streep gegevens door als je toch een kopie van je paspoort digitaal doorstuurt .
- Surf anoniem: gebruik advertentieblokkers, privacyveilige zoekmachines als DuckDuckGo of een privacybeschermende browser, zoals TOR of de privémodus van je eigen browser.
- Bescherm je internetverbinding bijvoorbeeld met Veiltower en goede antivirus- en firewallsoftware.
- Update je software snel en vaak.
- Gebruik een sterk wachtwoord en pas dat vaak aan.
Dit artikel verscheen in Open Deur, 84e jaargang, nr 4. April 2018. Neem een abonnement.
Contact opnemen
Meer weten? Neem nu contact op met communicatiestrateeg Eric van den Berg. Graag maak ik kennis om samen de ingrediënten te bepalen die voor een succesvolle communicatieaanpak. Dan kan variëren van consultancy tot coaching. Bel 06-34009124, mail naar hallo@isimedia.nl of ga door naar het contactformulier.