Toen museum Voorlinden opende in 2016 was ‘Couple under an Umbrella’ al snel één van de hoogtepunten naast het zwembad van Leandro Erlich. Beide zijn altijd te zien in het museum voor hedendaagse kunst. De reusachtige ouderen onder een paraplu passen uitstekend zo vlak aan zee. Het is een groots en licht werk dat je doet glimlachen en verwonderen.

Jaren geleden kwam ik in het Deense Aarhus in aanraking met het werk van Mueck. In één van de zalen van museum ARoS staat het beeld ‘Boy’ (1999), een enorme jongen van 4,5 meter hoog en 500 kg zwaar. Alles is hyperecht. De ogen, de huid, de haartjes op de benen tot de nagels van de tenen. Je wordt als kijker naar binnen getrokken door de enorme reus: het is over de top levensecht.

Ron Mueck

Hans Ronald (‘Ron’) Mueck is waarschijnlijk de beroemdste vertegenwoordiger van hyperrealistische sculpturen. Naast hem zijn Duane Hanson, Patricia Piccinini, Evan Penny, Sam Jinks, John de Andrea en Marc Sijan andere representanten van deze hedendaagse kunstvorm.

Mueck is op 9 mei 1958 in Melbourne geboren. Zijn ouders zijn Duitse immigranten. Als zoon van speelgoedmakers ontwikkelt hij zijn talent in het maken van modellen voor film, televisie en reclame. Hij werkt vanaf 1982 bij Jim Henson’s Creature Shop in Londen, waar hij bijvoorbeeld werkt aan de Freggels (‘Fraggle Rock’), de Muppet Show en de film Labyrinth (met David Bowie).

Na deze loopbaan legt hij zich toe op het maken van hyperrealistische sculpturen. Zijn schoonmoeder is de kunstenares Paula Rego. Tijdens een familievakantie kijkt Rego gebiologeerd toe hoe Mueck een reusachtige zandsculptuur van een draak maakte voor zijn twee jonge dochters. In 1996 vraagt ze aan Mueck een model van Pinokkio te maken. 

Dode vader

Eén van zijn allereerste werken is ‘Dead Dad’ uit 1997 –  helaas niet te zien in Voorlinden. Het is een aangrijpend werk dat het persoonlijke verlies van de kunstenaar van zijn vader belichaamt. Het beeld is griezelig echt, maar net niet op ware grootte.

Zowel de prille Pinokkio en de dode vader trekken de aandacht van kunstverzamelaar Saatchi, die zonder te knipperen met zijn ogen de werken direct aankoopt. Vervolgens geeft hij opdrachten aan de kunstenaar. Zijn kunstloopbaan krijgt daardoor tractie.

Thema’s

Leven en dood, groot en klein en ouder-kind relaties, in het bijzonder het moederschap, zijn centrale thema’s in het werk van Ron Mueck. De kunstwerken van de mensen zijn gemaakt van fiber, polyester en/of silicone. Sommige zijn te groot, andere net te klein. Mueck speelt met de schaalgrootte. Dat is fijn, want dan weet je dat de beelden niet echt zijn.

Bekijk de opbouwvideo in het museum. Video: Studio Roodenburch Muziek | Music: Hird feat. Yukimi Nagano – Keep You Kimi⁠

De tentoonstelling in Voorlinden

De 15 werken zijn te zien in 10 zalen. Voordat je naar binnen gaat valt Dead Weight (2023) op, een enorme gietijzeren schedel, zes keer zo groot als dat van een volwassen mens. Gewicht? Anderhalve ton.

Binnen zijn een tienermeisje in een turnpakje (‘Ghost’, 1998; schaal: te groot), een bejaarde man in foetushouding (‘Man in Blankets’, 2000; schaal: te klein) in dekens, een lijkbleke eenzame reiziger (‘Man in a Boat, 2002; schaal: te klein) en een naakte, dikke vrouw met een bos hout op haar rug te zien (‘Woman with Sticks, 2009; schaal: te klein), alsof ze zo uit een sprookje van de gebroeders Grimm komt gelopen. Dat lijkt ook het geval van de metershoge, opnieuw naakte ‘Wild Man’ (2005, schaal: te groot) in een andere zaal. Het concept voor de wilde man werd gerealiseerd nadat Mueck in Toscane de kolossale sculptuur De reus van de Apenijnen (1579) van de Waalse beeldhouwer Jean Boulogne (Jan van Bologna) zag.

Indrukwekkend is ook een landschap met 101 enorme witte schedels, getiteld ‘Mass’. Je loopt slingerend door het schedelveld. Is dit een verwijzing naar de heilige Mis uit de katholieke liturgie, memento mori indachtig? Een dodenveld van een massagraf? Een doolhof door je eigen leven?

Groots is de vrouw in bed (‘In Bed, 2005, schaal: te groot). In een verder lege zaal – dat maakt de verhoudingen kijker-sculptuur nog krachtiger – is de vrouw in gedachten verzonken (een verwijzing naar Rodins De Denker); ze trekt je aandacht, maar je kan haar niet echt pakken. Ze kijkt de leegte in en ondanks de intieme omgeving van een bed  krijg je maar geen contact.

Naast de levensgrote (of -kleine) mensfiguren zie je in het latere werk van Ron Mueck een verschuiving naar een enorme geplukte kip (‘Still Life, 2009; schaal: te groot) die onderste boven hangt. Een kip die je niet in de supermarkt zal aantreffen.

Of een drietal honden (‘En Garde, 2023; schaal: te groot): zwart, veel minder details, vlak. Ook hier kun je van alles interpreteren en moet je je tot het kunstwerk verhouden: het zijn drie Hounds of the Baskervilles, die op het punt staan je op te vreten; het zijn honden die beschermen, maar wie of wat is onduidelijk. Wat wel duidelijk is: er staat iets te gebeuren.

Tot slot

De tentoonstelling Ron Mueck in Voorlinden is tot in november te zien. Volgens de website van het museum is het verplicht om een ticket te kopen met een tijdslot. Dat deden wij niet en was ook niet nodig, maar we gingen pas om half 3 naar binnen.
Het overzichtelijke museum kun je in 1 tot 1,5 uur goed doen; behalve als je een kijkje wilt nemen in de ‘Infinity Mirror Room’ van Yasoi Kusama; dan kun je aansluiten in een rij van zeker 25 meter aan nieuwsgierige museumbezoekers).