Op 31 oktober 2024, Halloween, is na een bouwtijd van twee jaar de attractie Danse Macabre in de Efteling geopend. Mede dankzij een uitgekiende marketingcampagne was de wachttijd op de openingsdag 4,5 uur om de nieuwe beleving te ervaren. Danse Macabre vervangt het aloude Spookslot in het Brabantse pretpark, maar draagt nog steeds enkele elementen uit het slot in de nieuwe attractie.
Het Efteling-verhaal van Danse Macabre
De Efteling-attractie Danse Macabre neemt je mee op een griezelig avontuur dat zich afspeelt in een verlaten abdij. Het verhaal draait om een tragische gebeurtenis. Volgens de overlevering trok dirigent Joseph Charlatan met zijn orkest de hele wereld over. Sinds zijn deelname aan een beroemd muziekconcours op vrijdag 13 oktober 1876 is hij echter samen met zijn orkest spoorloos verdwenen. De mysterieuze verdwijning houdt de familie Charlatan generaties lang in de ban. Het grote verlies van de geliefde dirigent heeft de familie angstig gemaakt. Zij doen alles om het ongeluk te weren. Al die tijd probeerden de Charlatans te achterhalen wat er met hun verre voorvader gebeurd kan zijn. Het draaiorgel Esmeralda leidde hen langs alle steden waar Joseph Charlatan ooit heeft opgetreden. Hun zoektocht bracht hen uiteindelijk in het Huyverwoud, waar ze van Esmeralda maar niet lijken te mogen vertrekken. Als Virginie en Otto Charlatan dichter bij de kapel komen klinkt het orgel alsof het bezeten is. Is het hun verre voorvader Joseph Charlatan die hen hierheen heeft gelokt? En wat is de relatie met de dodendans die overal weerklinkt?
Tijdens de uitvoering die vrijdag de dertiende gebeurde er iets vreselijks. Een duister en onbekend kwaad, de Onnoembare, dat zich manifesteerde als een katachtig wezen met verschillende kleuren ogen, verscheen en verslond het hele orkest. Sinds die dag zijn de spookachtige klanken van de Danse Macabre niet meer verstomd in de abdij.
De zielen van de vermoorde muzikanten zijn gedoemd om voor eeuwig de Danse Macabre in de abdij te spelen. Als bezoeker van de attractie word je meegenomen in dit spookachtige verhaal en beleef je de angstaanjagende sfeer van de kapel.
Techniek achter Danse Macabre
Danse Macabre is een immersieve show, die bestaat uit een combinatie van licht, geluid, projecties, decor en animatronics en special effects als mist en rook. De attractie – die nog nergens ter wereld is te vinden – is gebouwd door het Zwitserse Intamin. Het hart van de thrill ride bestaat uit een grote draaischijf van 18 meter doorsnee met daarop zes kleine schijven. Deze schijven kunnen op verschillende manieren draaien, kantelen en stijgen. De grote draaischijf stijgt en daalt horizontaal of schuin, met soms een hoog-laag beweging met een hoogteverschil van ongeveer 3,5 meter. Vergelijk het met een munt die ronddraait voordat deze plat op een tafel valt. In de hoofdshow staan op iedere kleine draaischuiven 1 koorbank met 3 rijen voor 18 personen. Per uur kunnen dus ca. 1.000 mensen van de attractie genieten. De ride duurt 3,5 minuut.
Het muziekstuk Danse Macabre
Danse Macabre is een symfonisch gedicht van de Franse componist Camille Saint-Saëns. Saint-Saëns heeft het werk gebaseerd op het gedicht van Henry Cazalis. De Fransman Cazalis was actief als arts, filosoof, dichter en schrijver. Hij leefde van 1840 tot 1909 en wordt vooral herinnerd om zijn bijdragen aan de symbolistische poëzie. Cazalis is ook bekend onder pseudoniemen als Jean Caselli of Jean Lahor.
Het gedicht is geschreven in 1874 en werd voor het eerst ten gehore gebracht in 1875. In de vorm zoals wij het kennen is Danse Macabre in 1875 in première gegaan. Daarbij werd de stem vervangen door een viool en een orkest speelde mee.
Het is een symfonie, dus het bestaat uit meerdere delen. Je volgt een serie van gebeurtenissen van begin tot het eind.
De term Danse Macabre verwijst naar een middeleeuwse dodendans. Dit was een allegorische voorstelling, vaak in de vorm van een kunstwerk, waarbij de Dood alle mensen, ongeacht hun sociale status, uitnodigde om met hem te dansen. Een memento mori, een herinnering aan de onvermijdelijkheid van de dood. De Danse Macabre benadrukt daarmee de universele gelijkheid van alle mensen voor de dood. Ongeacht rijkdom, macht, gezondheid, ras of rang: iedereen sterft. Gelijktijdig is het stuk een reflectie op de vergankelijkheid van het leven en de onmacht van de mens tegenover de dood.
Vervolgens is er een symbolische betekenis. De muziek van Saint-Saëns roept sterke beelden op van een spookachtige sfeer, een kerkhof en een onheilspellende dans. De gebeurtenissen tijdens de symfonie beginnen om middernacht. Ieder instrument heeft zijn symbolische betekenis tijdens dit doodsuur.
Het stuk opent met twaalf duidelijke slagen op de harp. Deze slagen symboliseren de twaalf slagen van een klok die middernacht aangeeft. Het is het traditionele uur waarop de geesten en demonen tevoorschijn komen.
Na de twaalf slagen klinkt de viool. Het scherpe, bijna schurende geluid van de viool symboliseert de onheilspellende aanwezigheid van de dood. Het is het instrument dat de doden uit hun graven roept en de dans leidt. De viool speelt een tritone. Dit wordt wel de duivelsinterval genoemd: drie hele tonen (G-D-A-Es in plaats van G-D-A-E) die dissonant klinken. De cello en contrabas creëren een donkere klank die de sfeer van het kerkhof oproept. Ze begeleiden de komst van de Dood en versterken de indruk van een duistere gebeurtenis.
De viool speelt een eenvoudige, maar zeer herkenbare melodie. Deze melodie is als een oproep aan de doden om uit hun graven te komen en met de Dood te dansen. Al snel wordt de viool vergezeld door de rest van het orkest. De strijkers, blazers en pauken versterken de klank van de viool en creëren een steeds intensievere sfeer. Het geluid van de xylofoon – die pas in de 20e eeuw populair werd – kun je vergelijken met het rammelen van botten; je hoort de skeletten dansen. Daarbij klinkt de hobo, die het geluid van een haan die kraait imiteert. Dat is het teken van de ochtend en het einde van de nacht. De dodendans is ten einde.
Efteling-versie Danse Macabre
Componist René Merkelbach (1966) speelde met zijn orkest van 75 musici de muziek van Danse Macabre opnieuw in. De nieuwe muziek is binnenkort te beluisteren op Spotify en andere streamingsdiensten. Merkelbach is bekend van samenwerkingen met de bands Racoon, Within Temptaion en Krezip. Voor de Efteling componeerde hij al eerder de soundtracks voor De Vliegende Hollander, Max & Moritz, Joris en de Draak, Aquanura en enkele sprookjes.
Populariteit Danse Macabre
Danse Macabre is een stuk dat zowel bij klassieke muziekliefhebbers als bij een breder publiek aanslaat. De combinatie van een pakkende melodie, een intrigerend thema en een breed scala aan toepassingen heeft ervoor gezorgd dat dit stuk een blijvende plaats heeft in de muziekgeschiedenis.
De Efteling heeft zeker bijgedragen aan de popularisering van de dodendans. Voor zover bekend is het voor het eerst ter wereld dat een muziekstuk meer dan ooit ten grondslag ligt aan een attractie in een pretpark. Tel erbij op: een uitgebreide marketingcampagne op trams, abri’s, social, een muziekreis op stations in het land (zie boven), een merchandising shop naast de abdij, inzet van Efteling-vloggers en influencers, preview-dagen, een boek van kinderboekenschrijver Paul van Loon en een nummer van metalband Epica en een live-verslag van Omroep Brabant van de opening. Het. Kan. Niet. Op.
(fotocredits: Efteling)
Heb je de rit in Danse Macabre overleefd? Deel je ervaring in de comments.